หลักการดิน น้ำ ลม ไฟ

หลักในการวางแปลนพื้นที่สำหรับการปลูกพืชและสร้างที่อยู่อาศัยโดยใช้หลัก ดิน น้ำ ลม และไฟ นั้นเป็นการวางแผนให้เข้ากับพื้นที่ โดยหลักการนี้นำมาจากหลักการของอาจารย์วิวัฒน์ ศัลยกำธร (อาจารย์ยักษ์) ที่ศูนย์กสิกรรมธรรมชาติ มาบเอื้อง ชลบุรี โดยมีหลักการดังต่อไปนี้

ทำความเข้าใจ ดิน น้ำ ลม และไฟ

ดิน คือ สถาพพื้นที่หรือลักษณะของแปลงที่ดินของเรานั่นเอง

น้ำ คือ บริเวณที่น้ำไหลมารวมกัน ซึ่งโดยธรรมชาติบริเวณนี้จะเกิดขึ้นโดยธรรมชาติ และจะมีทุกสภาพพื้นที่

ลม คือทิศทางของลมโดยในช่วงหน้าฝน/แล้ง ลมจะพัดจากทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ไปยังทิศตะวันออกเฉียงเหนือ และในหน้าหนาวจะพัดจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือมายังทิศตะวันตกเฉียงใต้ ดังนั้นหากต้องการสร้างโรงเรือนที่อยู่อาศัยควรสร้างบริเวณฝั่งทิศตะวันออกเฉียงเหนือ เพื่อให้หน้าฝน/แล้ง ลมพัดเข้าโรงเรือนที่อยู่อาศัยจะได้ร่มเย็นสบาย

ไฟ คือ ทิศทางพระอาทิตย์ การปลูกพืชควรปลูกในระดับที่รับกับแสงแดด เช่น ปลูกพืชไล่ระดับจากทิศตะวันออกไปยังตะวันตก ในด้านตะวันตกเป็นต้นไม้สูง เพื่อบังแสงแดด และให้ร่มเงาที่อยู่อาศัยเป็นต้น

หลักการดิน น้ำ ลม และไฟ นี้เป็นหลักการที่จะช่วยให้การออกแบบพื้นที่ให้มีความสอดคล้องกับสภาพอากาศมากที่สุด โดยคำนึงถึงธรรมชาติเป็นหลัก ทั้งนี้สามารถดูเพิ่มเติมในเรื่องการออกแบบพื้นที่ตามหลักการ โคก หนอง นา โมเดล ต่อไป